اذان و اقامه  

الله اکبر: خداى عزوجل بزرگتر است از همه چیز و از آنچه به وصف و نعت درآید، یا در وهم و خیال گنجد، یا ادراک او به عقول و حواس توان نمود یا او را به چیزى قیاس توان کرد.

حضرت امام جعفر صادق (ع ) مى فرماید که : هرگاه تکبیر گفتى باید خود را و هرچه در آسمان و زمین است در برابر بزرگى و کبریائى او جلت عظمته حقیر شمارى که اگر بنده اى تکبیر گوید و در دلش عارضى باشد به حقیقت چنان است که چیز دیگرى را بیش از حق تعالى در دل تعظیم و توقیر مى نماید و در این حال فرشته اش گوید: که اى دروغگوى ! پندارى که خداى را فریب توان داد، و به خدا قسم که چنین کس از حلاوت ذکر خداى ، محروم و مهجور است و از تقرب و توسل به او، ممنوع و مردود.
اشهد ان لااله الاالله گواهى مى دهم که به تحقیق معبودى سزاوار پرستش نیست جز معبودى یکتاى به حق ، که او را همه صفات کمال است و بس اوست که در خور پرستش است .
و باید که در این شهادت نیز صادق باشد بدانگونه که هیچ چیز دیگر را بر حق تعالى نگزیند و از وى دوست تر ندارد چه هر که چیزى را بسیار دوست دارد و اهتمام تمام در شاءن او کند و بدو دل بندد، در حقیقت او را پرستنده است پس اگر محبت و اهتمام در آن چیز،به امر حق است و به قصد فرمانبردارى او جل شاءنه ، در این صورت حق را پرستنده است والا آنچه را پرستیده که او را به مهر آن واداشته ، چون : شیطان و هواى نفس و مانند آن ...

از احادیث قدسى است که تا تو غیر ما را خواهى ، غیر ما را پرستى .

هرچه دلبند تو است خداوند تو است و هرچه هواى تو است خداى ، تو است . اراءیت من اتخذ الهه هواه سوره فرقان آیه 439.

از گفتن و اقرار کردن که الله یکى است ، چه سود؛ که در پیش هزار صنم مى کنى سجود علم بى عمل وبال است و قول بى قعل نکال .

خواهى که توحید تو مسجل شود، قبله دل یکتا کن و از غیر حق تبرى ، تا فعل تو مصدق قول تو باشد.

اشهد ان محمدا رسول الله گواهى مى دهم که همانا محمد فرستاده خداست جل جلاله و باید که چون این شهادت دهد، به اقتضاى آن رفتار کند و مقتضاى آن اینکه ، اوامر و نواهى آن حضرت را -صلى الله علیه وآله - فرمانبردارى نماید.
چنانکه حق تعالى فرماید: و ما اتیکم الرسول فخذوه و ما نهیکم عنه فانتهوا سوره حشر آیه 7 آنچه آورده است شما را رسول ، فراگیرد و از آنچه بازداشته است شما را، از آن باز ایستد.
حى على الصلوة بشتاب ! روى آر به نماز، ترغیب به نماز در اذان ، از آن جهت است که وضع اذان از براى اخبار است به دخول وقت چه معنى اذان اشعار است یعنى : آگاه گردانیدن .
حى على الفلاح بشتاب ! روى آر به کارى که موجب فوز و رستگارى و ظفر یافتن به سعادت عظمى است در آخرت .
حى على خیر العمل بشتاب ! روى آر به بهترین کار که نماز به درگاه ایزد بى نیاز است .

قد قامت الصلوة به تحقیق که برپا شد نماز یعنى : هنگام شروع ان فرا رسید و این کلمه مخصوص اقامت است و در اذان نیست .
نیز در آخر هر یک تکبیر و تهلیل دعاهاى مخصوص باید گفت .
و همه اذکار در هر کدام دو نوبت است ، مگر تکبیرهاى اول اذان که چهار نوبت باید گفت و تهلیل در آخر اقامت به یک نوبت ...
و اذان را بلند و به تاءنى گفت و اقامت را آهسته تر و تندتر و وقف در اواخر و و فواصل هر دو باید نمود.
و فاصله میان هر دو، به دو رکعت نماز، یا یک سجده ، یا یک نشستن ، یا یک گام برداشتن ، یا به گفتن یک تسبیح یا تحمید است .
اللهم اجعل اقبل بآرا و عملى سارا، و عیشى قارا و اجعل لى عند قبر رسولک محمد صلى الله علیه وآله مستقرا و قرارا
بار خدایا بگردان دلم را نیکى کننده ، و عمل مرا مسرور و خوشحال گرداننده ، و رزق و روزیم را تازه بتازه آینده ، و زندگانى مرا در خوشى و شادمانى گذرنده ، و بگردان از براى من نزد قبر پیغمبر خود، حضرت محمد -صلى الله علیه وآله - مکان و منزلى در دنیا و جاى اقامت و درنگ در آخرت .