در بحث وضوى جبیره این مباحث قابل بررسى است :
1- جبیره چیست ؟
2- موارد وضوى جبیره ؛
3- دستور وضوى جبیره ؛
4- مواردى که علاوه بر وضوى جبیره ،تیمم هم لازم است ؛
5- مواردى که فقط بایستى تیمم کرد؛
6- مواردى که باید وضو گرفته و بهتر است تیمم هم بکند؛
7- مواردى که باید تیمم کرده و بهتر است وضو هم بگیرد؛
8- تذکرات .
جبیره چیست ؟
چیزى که با آن زخم و شکسته را مى بندند و دوایى که روى زخم و مانند آن مى گذارند ((جبیره )) نامیده مى شود. توضیح المسائل ، قبل از مساله 324
موارد وضوى جبیره
1- جایى که در یکى از اعضاى وضو زخم باشد،چه زخمهایى که علت درونى دارند، مانند دملها (قروح ) و چه زخمهایى که لت بیرونى دارند، مانند بریدگیها (جروح )؛
2- در صورتى که در یکى از اعضاى وضو شکستگى باشد؛
3- کسى که به خاطر چشم درد روى چشم را بسته و رساندن آب هم به چشمش ضرردارد.
توضیح المسائل ، مساله 342
4- در صورتى که آب براى بخشى از اعضاى وضویش (غیر از سه علت گذشته ) ضررداشته باشد،
مثل اینکه دستش از بند دست تا سرانگشتان رماتیسم دارد و پزشک گفته است که آب براى او ضرر دارد واما اگر آب براى تمام یک عضو ضرر داشته باشد،وظیفه تیمم است ؛ البته مى شود صورت سوم را هم یکى از مصادیق قسم چهارم دانست .
تحریرالوسیله ، ج 1، ص 53،مساله 7
5- در مواردى که به اعضاى وضو یا غسل چیزى چسبیده باشد که برداشتن آن ممکن نبوده و یا به قدرى مشقت دارد که نمى شود آن را تحمل کرد.
توضیح المسائل ، مساله 338
6- در جایى که در یکى از اعضاى وضو نجاستى چسبیده باشد که جدا کردن و تطهیر آن امکان نداشته باشد (مانند مساله 101 توضیح المسائل ).
عروة الوثقى ، احکام جبائر، مساله 23
دستور وضوى جبیره
قبل از بیان دستور وضوى جبیره یادآورى این نکته لازم است که در مواردى که وضو گرفتن براى شخص ، ضرر نداشته باشد،بایستى طبق معمول وضو بگیرد؛ولو به برداشتن جبیره باشد. و یا اگر امکان برداشتن نیست ، ولى به فرو بردن در آب مى توان آب را به پوست بدن رساند، بایستى این کار را بکند، البته به شرطى که عضو یا جبیره نجس نباشد.
توضیح المسائل ، مساله ،324، 327 عروة الوثقى ، احکام جبائر.
واما در مواردى که وظیفه گرفتن وضوى جبیره است ، دستور وضوى جبیره این است که جبیره یا در محل شستن است و یا در محل مسح کردن که احکام هر کدام ذیلا بیان مى گردد.
اگر جبیره در محلشستن باشد
اگر جبیره در محل شستن باشد، بایستى اعضا و اجزاى قبل از آن را شسته تا به جایى که وظیفه او جبیره گرفتن است برسد که در اینجا دو صورت دارد:
1- روى زخم یا دمل یا شکستگى ، باز است : که در این صورت که آب ریختن روى او ضرر دارد،اگر دست تر کشیدن ضرر ندارد، بهتر است روى زخم یا دمل یا شکستگى را اگر پاک است با دست تر کشیده و بعد پارچه یا پلاستیک پاکى روى آن گذاشته و دوباره بادست تر روى پارچه و پلاستیک را مسح نماید و اما اگر روى زخم یا دمل باز است و گذاشتن پارچه چه ممکن نیست ، در این صورت شستن اطراف زخم کافى است . توضیح المسائل ، مساله 325
2- روى زخم یا دمل یا شکستگى بسته است :
در اینجا دو صورت دارد یا مى توان آن را باز کرده و روى آن را با دست تر کشید و یا نمى توان ؛ اگر باز کردن و دست تر کشیدن امکان دارد بایستى باز کرده و بنابر احتیاط واجب با دست تر روى آن کشیده و بعد دوباره روى جبیره را با دست تر بکشد.و اما اگرروى آن باز نمى شود، بایستى روى همان جبیره را با دست تر بکشد، به شرطى که روى جبیره نجس نباشد و الا بایستى روى آن به طورى که جزء جبیره حساب شود،پارچه یا پلاستیک پاکى گذاشته و روى آن را با دست تر کشیده شود.
توضیح المسائل ، مساله 328، 329
اگر جبیره در محل مسح باشد
اگر جبیره در محل مسح باشد، یا به اندازه واجب مسح جاى بدون جبیره هست یا نیست ، اگر به اندازه واجب مسح جا براى مسح داشته باشد، بایستى همان جا را مسح نماید و اما اگر جبیره تمام جاهاى مسح را گرفته باشد، یا باز کردن آن امکان دارد یا ندارد، اگر امکان دارد بایستى آن را باز کرده و به طور معمول مسح بکشد و اگر امکان نداشته باشد،بایستى روى همان جبیره را مسح نماید؛ البته باید توجه داشت که هر مقدار از جاى مسح بدون جبیره باشد و امکان کشیدن دست هم بر روى آن باشد، نباید ازجبیره استفاده کرد، و همچنین اگر روى زخم یا دمل یا شکستگى باز باشد و کشیدن دست تر به عنوان مسح هم امکان نداشته باشد، بایستى پارچه یا پلاستیکى روى آن گذارده و روى آن را مسح نماید و اگر گذاشتن پارچه امکان نداشته باشد، باید به جاى وضو، تیمم کند و بهتر است یک وضوى بدون مسح هم بگیرد.
عروة الوثقى ،احکام جبائر، مساله 4، توضیح المسائل ، مساله 327
مواردى که هم باید وضوى جبیره گرفته و هم باید تیمم نماید
1) اگر زخم یا شکستگى یا دمل در جلوى سر یا روى پاها باشد و روى آن باز باشد، چنانچه نتواند آن را مسح کند، باید پارچه پاکى روى آن بگذارد و روى پارچه را با ترى آب وضو که در دست مانده است ، مسح کند و بنابر احتیاط واجب تیمم هم بکند.
توضیح المسائل ، مساله 326
2) در صورتى که آب براى زخم ضرر دارد یا رساندن آب ممکن نیست و یا زخم نجس است و نمى شود آن را آب کشید و گذاشتن پارچه و دست تر کشیدن هم امکان ندارد،احتیاط واجب آن است که وضو گرفته و تیمم هم بکند.
توضیح المسائل ، مساله 329
3) اگر جبیره تمام صورت یا تمام یکى از دستها یا تمام هر دو دست را گرفته باشد، باید وضوى جبیره اى بگیرد و بنابر احتیاطواجب تیمم هم بکند.
توضیح المسائل ، مساله 330
4) اگر جبیره بیشتر از معمول اطراف زخم را گرفته و برداشتن آن ممکن نباشد باید به دستور جبیره عمل کرده و بنابر احتیاط واجب تیمم هم بکند.
توضیح المسائل ، مساله 335
5) در صورتى که در جاى وضو زخم و شکستگى نیست ، ولى به جهت دیگرى آب براى مقدارى از دست و یا صورت ضرر دارد، دراین صورت علاوه بر وضوى جبیره بایستى بنابر احتیاط واجب تیمم هم بکند.
توضیح المسائل ، مساله 336
6) اگر کسى براى مرضى که در چشم اوست موى چشم خود را بچسباند، باید وضو و غسل را جبیره اى انجام دهد و احتیاط آن است که تیمم هم بنماید (در تحریرالوسیله ج 1، ص 35 مساله 8 حضرت امام این احتیاط را صریحا احتیاط واجب بیان فرموده اند).
توضیح المسائل ، مساله 342
7) کسى که نمى داند وظیفه اش تیمم است یا وضوى جبیره ، بنابر احتیاط واجب باید هر دو را به جا آورد.
توضیح المسائل ، مساله 343
8) خونى که به واسطه کوبیده شدن زیر ناخن یا زیر پوست مى میرد،اگر طورى شود که دیگر به آن خون نگویند، پاک است و اگر به آن خون بگویند در صورتى که ناخن یا پوست سوراخ شود، اگر مشقت ندارد باید براى وضو یا غسل خون را بیرون آورند و اگر مشقت دارد باید اطراف آن را به طورى که نجاست زیاد نشود، بشویند و پارچه یا چیزى مثل پارچه بر آن بگذارند و روى پارچه دست تر بکشند و تیمم هم بکنند.
توضیح المسائل ، مساله 101.
9) هر گاه در اطراف جراحت زیادتر از قدر متعارف را هم به خاطر ضرر رساندن آب به آن نتوان شست ، بایستى بنابر احتیاط واجب مقدار ممکن را شسته و بعد روى جبیره را مسح نموده و تیمم هم بکند.
عروة الوثقى ، احکام جبائر، مساله 8.
10) جبیره اى که روى زخم گذاشته مى شود اگر با خون به طورى مخلوط شود که مانند یک شى ء واحد شوند که برداشتن آن موجب جراحت پیدا کردن محل و جریان خون بشود، در اینجا صاحب عروه مى فرماید دو صورت دارد:
یا خون استحاله شده و دیگر به آن خون گفته نمى شود جکه حضرت امام مى فرمایند این حرف مجرد فرضى بیش نیست و همچنین دوایى که نجس شده آن هم بخواهد استحاله شده باشد، این هم فرض دوم است ج یا استحاله نشده و به همان حالت خودش باقى است .
درباره صورت اول مى فرمایند: بایستى وضوى جبیره بگیرد و بنابر احتیاط واجب تیمم هم بنماید و بهتر است در هنگام وضو پارچه پاکى روى زخم نهاده و روى آن را هم مسح نماید و اما اگر استحاله نشده باشد، بایستى به دستور وضوى جبیره عمل نموده و پارچه اى روى آن انداخته و روى آن را مسح نماید.
عروة الوثقى ، احکام جبائر، مساله 20
برچسب ها :