بر پایه آیات 101 تا 104 نساء خداوند در هنگام خطر و بیم از دشمن، شکسته خواندن نماز را سفارش فرموده، چرا ما براى مسافرت هایى که هیچ گونه خوف و خطرى ندارد و مسافت آن بسیار کم است (4 فرسخ) نماز را کوتاه مى خوانیم در صورتى که وقت کامل خواندن هم داریم؟

از مجموع آیات یاد شده استفاده مى شود که شکسته خواندن نماز در سفر مبتنى و معلق بر خوف از دشمن نیست، زیرا اولاً: ابتداى آیه دارد که: (وَإِذَا ضَرَبْتُمْ فِى الاَْرْضِ...). این قسمت آیه صورت مسافرت هاى عادى و معمولى را در نظر دارد نه فقط صورت خوف را. بعلاوه نماز خوف در دو آیه بعد به طور جداگانه و با احکام خاص خودش بیان شده است. نماز خوف با نماز قصر در سفر متفاوت است. روایات متعددى که اهل سنّت و شیعه در نماز قصر نقل کرده اند نیز این عمومیّت را تأیید مى کند و ممکن است مقید ساختن حکم قصر به مسئله خوف از این جهت باشد که این قید ناظر به وضع مسلمانان در آغاز اسلام است و به اصطلاح این قید غالبى است و در جاى خودش (علم اصول) این مطلب اثبات شده که چنین قیودى مفهوم ]موافق یا مخالف [ندارد و این گونه نیست که اگر این قید نباشد حکم هم نباشد و یا از این جهت باشد که بعضى از مفسران معتقدند که مسئله نماز قصر نخست به هنگام خوف تشریع شده، سپس این حکم توسعه پیدا کرده و یا این تعلق حکم قصر به خوف به سبب تأکید باشد، یعنى نماز قصر براى مسافر همه جا لازم است، ولى به هنگام خوف تأکید بیشترى دارد.
    در هر حال شکى نیست که با توجه به تفسیر آیه در روایات فراوانى آمده که نماز مسافر اختصاص به صورت خوف ندارد; از آن جمله: 1. در تهذیب باسناد خود از زراره روایت مى کند که گفت: از حضرت باقر(علیه السلام)سؤال کردم درباره نماز خوف و نماز مسافر که هر دو شکسته هستند؟ فرمود: آرى نماز خوف براى قصر سزاوارتراست از نماز مسافر که بدون خوف است. 2. در تفسیر الدّر المنثور است که ابن شیبه، عبد بن حمید، احمد، مسلم، ابوداود، ترمذى، نسائى، ابن ماجه و... در ناسخ و ابن جبان از یعلى بن امیه روایت کرده اند که گفت از عمر بن الخطاب سؤال کردم خدا مى فرماید: لیس علیکم ... ان خفتم ... یعنى اگر از فتنه انگیزى کافران مى ترسید عیبى ندارد که قصر بخوانید، در حالى که مردم در امن به سر مى برند (باز هم قصر بخوانند) عمر به من گفت: من از همین مطلبى که تو تعجب کرده اى تعجب کردم و از رسول الله(صلى الله علیه وآله)سؤال کردم حضرت فرمود: صدقه اى است که خدا به شما داده، شما هم صدقه خدا را قبول کنید و یا این که از ابن عباس روایت کرده اند (در همان تفسیر) که مى گوید: بین مکه و مدینه در حالى که ایمن بودیم... با پیغمبر(صلى الله علیه وآله)نماز را دو رکعتى خواندیم.[1]
امام باقر(علیه السلام) مى فرماید: شکسته خواندن نماز در سفر واجب است; همان گونه که تمام خواندن آن در وطن واجب است.[2]
[1]. ر.ک: المیزان، ج5، ص63; تفسیر نمونه، ج4، ص94 ـ 96; طبرى، احکام القرآن، ج1ـ2، ص487 و حسینى جرجانى، آیات الاحکام، ج1، ص240 ـ 247.
[2]. شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ج1، ص434.





برچسب ها : پرسش و پاسخ در باره نماز