کسانى که قضاى نماز بر آنها لازم نیست :  
1- بچه وقتى که بالغ شود؛
2- دیوانه وقتى که عاقل گردد؛
3- انسان بیهوش ، وقتى که به هوش آید؛
4- کافر وقتى که مسلمان شود؛
5- زن حائض و نفساء، در صورتى که بعد از وقت پاک شود.
البته تمام اینها در صورتى است که در خارج وقت این حالت بر ایشان پیش ‍ آید و یا اگر در داخل وقت هم هست ، آن قدر وقت کم باشد که به مقدار خواندن حتى یک رکعت نماز هم وقت نداشته باشد و اما شخص بیهوش ‍ شده ، شرط دیگرى هم دارد و آن اینکه بیهوشى به دست خود و به اختیار خودش صورت نگرفته باشد والا باید بنا بر احتیاط واجب قضاى نمازهایش را به جا آورد.
عروة الوثقى ، صلاة القضاء، مساله 1-3
2- کسى که نمى داند چند نماز قضا دارد کسى که چند نماز از او قضا شده و شماره آنها را نمى داند، مثلانمى داند چهارتا بوده یا پنج تا،چنانچه مقدار کمتر را بخواند کافى است و همچنین اگر شماره آنها را مى دانسته ولى آن را فراموش کرده ، اگر مقدار کمتر را بخواند، کفایت مى کند؛ ولى بنابر احتیاطمستحب ، آن قدر بخواند که علم پیدا کند که نماز او از این بیشتر نبوده است و همچنین اگر انسان احتمال دهد نماز قضایى دارد یا نمازقضایى را که خوانده صحیح نبوده است ،مستحب است احتیاطا قضاى آنها را به جا آورد.
عروة الوثقى ، صلاة القضاء، مساله 26، 30 توضیح المسائل ، مساله 1383 1374
3- آیا خواندن نماز قضا، واجب فورى است ؟ کسى که نماز قضا دارد، باید در خواندن آن کوتاهى نکند، ولى واجب نیست که فورا آن را به جا آورد؛ البته تا حدى که منجر به مسامحه و سهل انگارى و سبک شمردن دستورات دین نگردد و کسى که نماز قضا دارد،مى تواند نماز مستحبى بخواند و حتى اگر نماز قضا از همین روز دارد، مى تواند قبل از خواندن نمازى که قضا شده ، نماز ادایى را بخواند و لازم نیست نماز قضا را جلو بیندازد -ولو بعضى از فقها در همین قسم اخیر احتیاط واجب دارند که اول نماز قضا را بخواند ولى احتیاط مستحب آن است که اول نماز قضا را بخواند، خصوصا اگر نماز قضا از همان روز باشد.
عروة الوثقى ، صلاة القضاء، مساله 27، 29، 31 تحریر الوسیله ، ج 1، ص 227 مساله 13
4- آیا کس دیگرى مى تواند نماز قضاى انسان را بخواند؟ تا انسان زنده است ، دیگرى نمى تواند نمازهاى قضاى او را بخواند،هر چند خود شخص ‍ از خواندن نمازهاى قضایش عاجز باشد و اما بعد از مردنش مى شود.
عروة الوثقى ، صلاة القضاء، مساله 32 توضیح المسائل ، مساله 1387
5- کیفیت خواندن نمازهاى قضا (ترتیب ، شکسته یا تمام جماعت ) در نمازهایى که ترتیب در اداى آنها شرعا معتبر است ،مانند: ظهر و عصر و مغرب و عشا در یک روز، در قضاى آنها هم باید ترتیب رعایت شود و در بقیه بهتر است به ترتیب خوانده شود و اما در باره شکسته و یا تمام خواندن باید گفت : نماز را همان طور که فوت شده ، باید قضا نمود،یعنى اگر شکسته فوت شده ، باید شکسته ، و اگر تمام فوت شده ، باید به صورت تمام ، قضا نماید و در جاهایى که وظیفه او جمع کردن بین شکسته و تمام بوده و نمازش فوت شده ، باید، هم شکسته و هم تمام ، قضا نماید و نماز قضا را با جماعت هم مى شود خواند، چه نماز امام جماعت قضا باشد یا ادا و لازم نیست هر دو یک نماز را بخوانند؛مثلا اگر نماز قضاى صبح را با نماز ظهر و عصر امام بخواند، اشکال ندارد.
عروة الوثقى ، صلاة القضاء، مساله 12 16 تحریر الوسیله ، ج 1، ص 225 مساله 8 توضیح المسائل ، مساله 1388
6- در چه زمانى مى توان نماز قضا را به جا آورد؟ نمازهاى قضا را مى شود در تمام اوقات شبانه روز خواند،چه در سفر و چه در حضر،و اگر بخواهد در سفر،نمازهاى فوت شده در غیر حال سفررا بخواند، باید آنها را تمام بخواند و اگر در حضر (غیر مسافرت ) بخواهد نمازهاى فوت شده در مسافرت را قضا نماید باید شکسته قضا نماید.
عروة الوثقى ، صلاة القضاء، مساله 10
7- کسانى که عذر دارند آیا مى توانند نماز قضا بخوانند؟ کسانى که با حالت عذر نماز مى خوانند، مثل کسى که باید در حال نشسته نماز بخواند، بنابر احتیاط واجب باید خواندن نمازهاى قضاى خود را تا وقتى که عذر او برطرف نشده به تاخیر بیندازند، مگر کسى که عذرش تا آخر عمر ادامه پیدا کند، یا از زود مردن خود بترسد -به خاطر ظاهر شدن نشانه هاى مرگ و یا به خاطر اینکه چون نمى توانسته وضو بگیرد یا غسل کند، به جاى وضو و غسل تیمم کرده ، که در این صورت مى تواند بخواند، ولى در این صورت اخیر بهتر است به جا آوردن نماز قضا را به تاخیر بیندازد.
عروة الوثقى ، صلاة القضاء، مساله 34 تحریرالوسیله ، ج 1، ص 622،مساله 12 توضیح المسائل ، مساله 716





برچسب ها : آداب و احکام نماز